Καταστάσεις και ιδιότητες ύλης. Μέσα από παρατηρήσεις και πολλά πειράματα ανακαλύψαμε τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά της ύλης !
Καταστάσεις και ιδιότητες ύλης
Η ενασχόλησή μας για περίπου δύο εβδομάδες με διάφορα υλικά είχε σαν στόχο να ανακαλύψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες της ύλης. Οι δραστηριότητες πολλές γιαυτό και θα τις αναφέρω περιληπτικά παραθέτοντας αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες.
Σε ένα σημείο θα σταθώ μόνο !! Στο τόσο μεγάλο ενθουσιασμό των παιδιών για να παρατηρούν και να ανακαλύπτουν! Κάθε μέρα στις ελεύθερες δραστηριότητες, στη γωνιά της επιστήμης, στο διάλειμμα όλο και κάτι καινούργιο ανακαλύπτουν και τρέχουν με ενθουσιασμό να μας το ανακοινώσουν !!!
Καταστάσεις ύλης :
1.Στερεό είναι κάθε σώμα με καθορισμένο όγκο και καθορισμένο σχήμα.
2. Υγρό είναι κάθε σώμα με καθορισμένο όγκο και ακαθόριστο σχήμα.
3. Αέριο είναι κάθε σώμα με ακαθόριστο όγκο και ακαθόριστο σχήμα.
Αρχικά λοιπόν ξεκινήσαμε φουσκώνοντας ένα μπαλόνι , γεμίζοντας ένα άλλο με νερό και ένα τρίτο με νερό που το αφήσαμε στο ψυγείο για μια μέρα και έγινε πάγος !
Παρατηρήσαμε ότι και τα τρία υλικά καταλαμβάνουν όγκο και αφού τα ακουμπήσαμε, τα ζουλήξαμε, προσπαθήσαμε να δούμε τις ιδιότητες τους, ζυγίζοντας τα, πιέζοντας τα και σπάζοντας τα. Κάναμε υποθέσεις τι θα γίνει αν ρίξουμε κάτω το μπαλόνι με το νερό , τον πάγο ή τον αέρα ; Και πειραματιστήκαμε.. Ο ενθουσιασμός περιττό να σας πω μεγάλος !! Έξω στην αυλή έγινε χαμός όταν το μπαλόνι με το νερό έσπασε και το μπαλόνι με τον πάγο έγινε χίλια κομμάτια (χαχα). Αλλά και το μπαλόνι με τον αέρα για να σπάσει..μεγάλος κόπος χχ ( δυστυχώς φωτογραφίες δεν έχω γιατί ο ενθουσιασμός είχε κυριεύσει και μένα)
Στη συνέχεια ασχοληθήκαμε με τα υγρά για να ανακαλύψουμε ότι το υγρό παίρνει το σχήμα του δοχείου που το τοποθετούμε ενώ τα στερεά έχουν σταθερό σχήμα!! Επίσης τοποθετούσαμε στερεά σώματα μέσα στα υγρά και παρατηρούσαμε την στάθμη του νερού να ανεβαίνει ..
Και ο αέρας ; – «Τι θα γίνει αν φουσκώσουμε ένα μπαλόνι και το αφήσουμε ;» – « Πύραυλος !!κυρία» χαχα. Φουσκώσαμε λοιπόν ένα μπαλόνι πολλές φορές λίγο, πολύ, πάρα πολύ, (μέχρι που έσπασε ) ..
Φουσκώσαμε και με ένα «μαγικό» τρόπο το μπαλόνι μας ( με σόδα και ξύδι που η χημική ένωσή τους δημιούργησε ένα καινούργιο αέριο το διοξείδιο του άνθρακα ). Άρα δεν υπάρχει μόνο το οξυγόνο. Υπάρχουν και άλλα αέρια χμ
Και ήρθε η σειρά να πειραματιστούμε με την μάζα και το βάρος των αντικείμενων !
Μάζα
«Το πρώτο βήμα στην οικοδόμηση της έννοιας μάζα προτείνεται να είναι η αναγνώριση της διαφορετικής «δυσφορίας» που εκδηλώνει ένα οποιαδήποτε αντικείμενο κάθε φορά που επίκειται αλλαγή στην κινητική του κατάσταση».
Εφάρμοσα μία ιδέα που μου πρότεινε η Σοφία ! Έφτιαξα μια μπάλα από βαμβάκι και άλλη μια ίδιου μεγέθους που όμως ήταν ένα πορτοκάλι τυλιγμένο με βαμβάκι. Τα βάλαμε στο τραπέζι και ζήτησα από ένα παιδί να τα μετακινήσει με το χέρι του. Η μπάλα από βαμβάκι αμέσως μετακινήθηκε πολύ μακριά ενώ το καμουφλαρισμένο πορτοκάλι έμεινε σχεδόν στάσιμο!
Τι είναι αυτό το κάτι που εμποδίζει την μια μπάλα να μην μετακινείται εύκολα;
Ζητήθηκε στην συνέχει από τα παιδιά με οριζοντιωμένα τα χέρια τους να κρατήσουν ακίνητες τις μπάλες για όσο περισσότερο χρόνο μπορούσαν . Πιο χέρι τους κουράστηκε πιο γρήγορα; Ποια μπάλα είναι, υπό αυτή την έννοια, «πιο βαριά»;
Σύμφωνα με τη Φυσική η μάζα ενός σώματος είναι ανάλογη με το βάρος του. Άρα η μάζα ενός σώματος είναι το πόσο δύσκολο είναι να μετακινήσουμε αυτό το σώμα. Η μάζα έχει σχέση με το βάρος και μπορεί να μετρηθεί και με ζυγαριά.
Και φέρνοντας διάφορα υλικά από την τάξη και αφού πρώτα κάναμε τις υποθέσεις μας τα ζυγίσαμε και καταγράψαμε τα συμπεράσματά μας ! Τα χωρίσαμε σε βαριά και ελαφριά αντικείμενα !
Ζυγίσαμε και πλαστελίνη που κάθε φορά τις αλλάζαμε το σχήμα για να διαπιστώσουμε ότι η μάζα της δεν αλλάζει.
Στη συνέχεια εστιάσαμε στις ιδιότητες των υλικών και τα χωρίσαμε σε μαλακά και τραχιά και εύκαμπτα και άκαμπτα.
Με την κυρία Ασημίνα τα παιδιά πειραματίστηκαν με την ρευστότητα των υγρών ( μέλι, νερό κλπ) και αφού τα καταγράψανε, τα βάλανε στην κατάψυξη για να δούνε το αποτέλεσμα. Στη συνέχεια καταγράψανε τις παρατηρήσεις και βγάλανε τα συμπεράσματά τους ! Στη συνέχεια μέσω της αφής αισθανθήκανε το κρύο , το χλιαρό και το ζεστό. Τα σειραθετήσανε και τοποθετήσανε αντίστοιχους αριθμούς από το 1-3
Προσπαθήσαμε να προστατέψουμε ένα playmobill από το νερό δοκιμάζοντας διάφορα υλικά, ανακαλύψαμε τα αδιάβροχα και τα απορροφητικά υλικά ( με ένα «ατύχημα» που είχαμε και χρειάστηκε να απορροφήσουμε άμεσα όλα τα υγρά που είχαν χυθεί χχ)
Κοιτάξαμε μέσα από «διάφορα» παράθυρα για να δούμε αν βλέπαμε τους άλλους (διαφανή- αδιαφανή υλικά )
Και με αφορμή το παραμύθι της Ντενεκεδούπολης για τον εορτασμό του Πολυτεχνείου ασχοληθήκαμε λίγο με τα μέταλλα. Μαζέψαμε μεταλλικά και αλουμινένια ντενεκεδάκια και ακούσαμε τους ήχους τους, φτιάξαμε ορχήστρα και δοκιμάσαμε και τους μαγνήτες χχ δειλά δειλά ..( αν και το αφήνουμε αυτό για αργότερα)
Και συνεχίζουμε με το υλικό που διαλέξαμε την πέτρα..