Δίκιο – Αδικία. Τι είναι δίκαιο, τι αδικία; Όταν φερόμαστε δίκαια, τότε όλοι είναι ευχαριστημένοι. Όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα. Για να είσαι δίκαιος, μερικές φορές πρέπει να περιμένεις! Το τριακοστό πέμπτο μάθημα του προγράμματος «Βήματα για τη ζωή» ασχολείται με την έννοια της δικαιοσύνης και των ίσων δικαιωμάτων. Για τα δικαιώματα είχαμε ασχοληθεί φέτος και με το πρόγραμμα της Unicef «Σχολεία υπερασπιστές των παιδιών», οπότε τα παιδιά γνώριζαν την έννοια και την σημασία της. Παίξαμε και τα σχετικά παιχνίδια που προτείνει το βιβλίο ..
Δίκιο – Αδικία
Η αφορμή όμως μας δόθηκε όταν ένα παιδάκι μας έφερε φραγκοστάφυλα, που μάζεψε από ένα δάσος, και θέλησε να τα μοιράσει στους συμμαθητές της. Πως όμως θα τα μοίραζε δίκαια; Αν δεν έδινε σε κάποιο παιδάκι να δοκιμάσει πως θα αισθανόταν αυτό το παιδάκι. Τα παιδιά πρότειναν να δοθεί σε κάθε παιδί από ένα φραγκοστάφυλο ( να το δοκιμάσουν) και στη συνέχεια αν τους άρεσε να δοθούν από δύο !
Το δίκαιο μοίρασμα ξεκίνησε αλλά υπήρχαν μερικά παιδιά που δεν τους άρεσαν τα φραγκοστάφυλα. Δεν ήθελαν να ξαναπάρουν. Είναι δίκαιο; Προβληματιστήκαμε και αποφασίσαμε ότι αν δεν ήθελαν άλλο αυτό ήταν δίκαιο!!
Στην επόμενη δραστηριότητα τα παιδιά πήραν από δύο κύκλους ( ένα πράσινο που έγραφε δίκαιο και ένα κόκκινο που έγραφε άδικο ). Τους παρουσίαζα διάφορες καθημερινές καταστάσεις και ανάλογα έκριναν αν η συμπεριφορά κάθε φορά ήταν δίκαιη ή άδικη, σηκώνοντας τον ανάλογο κύκλο !
Βάλαμε τους κύκλους σε μια σειρά και φτιάξαμε την κάμπια της δικαιοσύνης και την κάμπια της αδικίας ..
Διαβάσαμε και το παραμύθι : «Η κόκκινη κοτούλα», Ζωρζ Σαρή , εκδ. Πατάκη. Μία παραλλαγή ενδιαφέρουσα του παραμυθιού έχει κάνει και η Τάνια Μάνεση και μπορείτε να την βρείτε εδώ
«H κόκκινη κοτούλα σκαλίζει στην αυλή και ξαφνικά βρίσκει ένα σπυρί σιτάρι! -Ποιος θα σπείρει το σπυρί; ρωτάει η κοτούλα. -Όχι εγώ! λέει η γαλοπούλα. Γλου γλου γλου γλου… -Oύτ’ εγώ! λέει η πάπια. Πα πα πα πα… Θέλετε να μάθετε ποιος θα σπείρει το σπυρί, ποιος θα θερίσει, θ’ αλωνίσει και θ’ αλέσει το σιτάρι, για να φάει το ψωμί; H κόκκινη κοτούλα είναι η πιο εργατική, άραγε στο τέλος της ιστορίας θα είναι και χορτάτη;»
Είναι δίκαιο λοιπόν η κοτούλα να δώσει στα άλλα ζωάκια, που δεν την βοήθησαν καθόλου, το ψωμάκι που έφτιαξε;
Αλλά είναι δίκαιη η ζωή ; Την αλήθεια νομίζω την γνωρίζετε .. και πιστεύω ότι και τα παιδιά την γνωρίζουν (άλλωστε όταν είχαμε ασχοληθεί με το πρόγραμμα της Unicef, το είχαμε αντιληφθεί). Είδαμε λοιπόν εικόνες που αποδεικνύουν ακριβώς αυτό ..
Σκοπός και στόχος του καθενός από εμάς είναι με την συμπεριφορά μας και την δράση μας να προσπαθούμε να εξαλείψουμε τις αδικίες αυτές που υπάρχουν !!! Στο χέρι του καθενός χωριστά αλλά και όλων μαζί είναι να αγωνιστούμε εναντίον της αδικίας!!
Πως αισθάνεται όμως ένας αδικημένος ; Κάναμε το ακόλουθο πείραμα : Τοποθετήσαμε ένα αυγό φρέσκο σε ένα ποτήρι με νερό και είπαμε ότι ο καθένας από εμάς όταν αδικείται νιώθει λύπη, οργή, θυμό, απελπισία. Νιώθει σαν ένα αυγό να βουλιάζει στο πάτο του ποτηριού.. Στην συνέχεια τα παιδιά ενώ έλεγαν διάφορες συμπεριφορές δικαιοσύνης π.χ τήρηση κανόνων σε ένα παιχνίδι , εγώ πρόσθετα στο νερό κουταλιές από αλάτι. Παρατηρήσαμε ότι το αυγό άρχισε να ανεβαίνει μέχρι που έφτασε στην κορφή του ποτηριού!! Δεν νιώθαμε πλέον λύπη, οργή, θυμό ..Το δίκιο μας προστάτευε, μας βοηθούσε να μην «βουλιάξουμε».
Όμως σε ένα παιχνίδι πως μπορούμε να είμαστε δίκαιοι και να περνάμε όλοι καλά ; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μοιράσματος και επιλογής. Ο πρώτος τρόπος που είπαν όλα τα παιδιά με μια φωνή ήταν η κλήρωση ( μια διαδικασία που την εφαρμόζουμε συχνά στο πρόγραμμά μας ). Τα λαχνίσματα είναι επίσης είναι ένας δημοφιλής τρόπος επιλογής, το ζάρι, το γνωστό «πέτρα, μολύβι, ψαλίδι, χαρτί» και το «κορώνα -γράμματα» ( που δεν το γνώριζαν). Βγάλαμε φωτογραφίες και φτιάξαμε μία αφίσα για το δίκαιο τρόπο παιξίματος και συμπεριφοράς!
Είδαμε ότι η δικαιοσύνη συμβολίζεται με μια ζυγαριά και αφού κατασκευάσαμε μία αυτοσχέδια ζυγαριά με μια κρεμάστρα και μανταλάκια, πειραματιστήκαμε με το βάρος των αντικειμένων κάνοντας προβλέψεις…
Στη συνέχεια διαβάσαμε από το υλικό που προσφέρει η Action Aid, τις ιστορίες των παιδιών που δεν μπορούν να πάνε σχολείο. Συζητήσαμε για το αν είναι δίκαιο ή όχι και αφού εκτυπώσαμε τα ανθρωπάκια από το υλικό, τα τοποθετήσαμε σε μια ζυγαριά, για να δείξουμε ότι πρέπει να δίνουμε σε όλους ίδιες ευκαιρίες !!
Αλλά δικαιοσύνη σημαίνει και πάντα ισότητα ; Παρουσίασα στα παιδιά μία καταπληκτική εικόνα που βρήκα στο διαδίκτυο και μας βοήθησε πολύ να καταλάβουμε ότι : Δικαιοσύνη δεν σημαίνει να παίρνουμε όλοι το ίδιο πράγμα άλλα να παίρνει ο καθένας ότι χρειάζεται !
Δεν είναι καταπληκτική η εικόνα και το μήνυμα που περνάει; Για να το καταλάβουν περισσότερο έκανα και την παρακάτω δραστηριότητα που ανακάλυψα στο διαδίκτυο.. Ζήτησα από τα παιδιά να σκεφτούν μία στιγμή που είχαν κτυπήσει σε ένα σημείο του σώματός τους και πόναγαν πάρα πολύ. Σε κάθε παιδί έβαζα ένα τσιρότο στο χέρι του (ανεξάρτητα από το μέρος που μου είχαν πει ότι είχαν κτυπήσει και πόναγαν). Μετά από πέντε – έξι παιδιά άρχισαν οι διαμαρτυρίες ..
– «Μα κυρία γιατί μας βάζεις τσιρότο στο χέρι αφού πονάμε αλλού»;
Χαμογέλασα, περήφανη, ομολογώ, που μερικά παιδιά είχαν καταλάβει το νόημα, αφήνοντας και ένα παιδί χωρίς τσιρότο . Άρχισε λοιπόν μία συζήτηση για πολύ ώρα, αρχικά για το πως αισθάνθηκε το παιδί που δεν πήρε τσιρότο παρόλο που «πόναγε». Τονίστηκε η σημασία της δικαιοσύνης αλλά τελικά ήταν δίκαιο να πάρουν όλοι τσιρότο στο χέρι ή όπου ο καθένας το είχε ανάγκη; Τα παιδιά έβγαλαν τα τσιρότα και τα τοποθέτησαν στο σημείο που «πόναγαν». Αυτό κυρία είναι δίκαιο , μου είπαν !!
Ομολογώ ότι ήταν ένα όμορφο μάθημα του προγράμματος που με βοήθησε να καταλάβω πως αντιλαμβάνονται το δίκαιο και το άδικο τα παιδιά ! Δείτε μερικές προτάσεις παιχνιδιών με τίτλο : Μοιράζω δίκαια .
Kindergarten search engine
Δείτε στην Ελληνική έκδοση περισσότερες ιδέες : μοιράζομαι
Στην διεθνή έκδοση της (μόνο ξενόγλωσσα site) : fairness
Είναι εύκολο να είσαι καλός. Το δύσκολο είναι να είσαι δίκαιος , Βίκτωρ Ουγκό