Ενδοσχολική βία και εκφοβισμός μεταξύ των μαθητών ένα σημαντικό πλέον κοινωνικό πρόβλημα. Το γνωστό bullying έχει κάνει την εμφάνιση και σε σχολεία στην Ελλάδα και χρέος των εκπαιδευτικών αλλά και όλης της κοινωνίας είναι η ενημέρωση και προστασία των παιδιών, ξεκινώντας ήδη από την τάξη του νηπιαγωγείου !
«Γενικά, εκφοβισμός είναι όταν ένα παιδί (ή μια ομάδα παιδιών) προσπαθεί σκόπιμα να πληγώσει σωματικά ή ψυχικά ένα άλλο παιδί, με αρνητικές πράξεις ή αρνητικά λόγια εναντίον του. Αυτό συμβαίνει πολλές φορές και προκαλεί λύπη και φόβο στο παιδί που εκφοβίζεται και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Ο εκφοβισμός μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους :
Με κλωτσιές, γροθιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τρικλοποδιές, τσιμπήματα, σπρωξίματα ή καταστροφή αντικειμένων.
Με βρισιές, προσβολές, απειλές που έχουν σκοπό να γελοιοποιήσουν ένα παιδί.
Με έμμεσους τρόπους, «πίσω από την πλάτη» του παιδιού και γι’ αυτό είναι δύσκολο να τους καταλάβει κανείς. Για παράδειγμα, το παιδί που εκφοβίζει μπορεί να διαδίδει ψέματα ή άσχημες φήμες για το παιδί που εκφοβίζεται με σκοπό να μην το συμπαθούν οι άλλοι, να κάνει αρνητικές ή και χυδαίες χειρονομίες, να λέει αστεία που γελοιοποιούν το παιδί που εκφοβίζεται, να το αποκλείει από τις παρέες και τα παιχνίδια.
Το παιδί που εκφοβίζει μπορεί να στέλνει στο παιδί που εκφοβίζεται μηνύματα με βρισιές ή χυδαίο περιεχόμενο στο κινητό του ή στο e-mail του. Ακόμη, μπορεί να διαδίδει ψέματα και άσχημες φήμες μέσω του διαδικτύου.
Όλα τα προηγούμενα μπορεί να συμβαίνουν πολλές φορές και για πολύ καιρό. Ο εκφοβισμός πληγώνει και τρομάζει τα παιδιά και επηρεάζει αρνητικά τη ζωή τους». ( πηγή : antibullying.gr )
Χρέος μας λοιπόν είναι σαν εκπαιδευτικοί αλλά και σαν γονείς να ενημερώσουμε από μικρή ηλικία τα παιδιά μας και να μην περιμένουμε το πρόβλημα να μας «χτυπήσει την πόρτα μας».
Ενδοσχολική βία – Bullying
Σήμερα λοιπόν με αφορμή την μέρα ενδοσχολική βίας ( 6 Μαρτίου ) διαβάσαμε αρχικά ένα βιβλίο που αναφερόταν στις ανησυχίες που έχουμε ο καθένας και κουβαλάμε μαζί μας. Το βιβλίο λέγεται «Ο μεγάλος σάκος με τις μικρές ανησυχίες», Βιρτζίνια Άιρονσαιντ, εκδόσεις Πατάκης.
«Όπου και να πηγαίνει η Τζένη, οι ανησυχίες της την ακολουθούν κρυμμένες μέσα σ’ έναν μεγάλο μπλε σάκο. Την ακολουθούν όταν πάει για προπόνηση στην πισίνα, όταν βλέπει τηλεόραση, ακόμα κι όταν κλείνεται στην τουαλέτα. Η Τζένη αποφασίζει να κάνει κάτι για να τις διώξει. Χρειάζεται όμως μια βοήθεια».
Αποφασίσαμε και μεις να μιλήσουμε για τους φόβους μας και τις ανησυχίες μας. Έφερα λοιπόν μεγάλα βότσαλα από την θάλασσα ( που είχαν ζωγραφίσει τα παιδιά μου το καλοκαίρι ) και έναν άδειο σάκο. Οι πέτρες θα συμβόλιζαν τις ανησυχίες μας και θα έμπαιναν στον άδειο σάκο.
Οι ανησυχίες των παιδιών ; Μαντέψτε : – «Να μην με χτυπήσουν, να μην με σκοτώσουν, να μην τσακώνονται οι γονείς μου..» Μπήκαν λοιπόν στον σάκο και τολμήσαμε να τον σηκώσουμε. Πόσο βαρύς ήταν ! Μεγάλο βάρος πρέπει να κουβαλήσουμε ! Πρέπει να ξαλαφρώσουμε και να τις μοιραστούμε με τους φίλους μας με άτομα που αγαπάμε και εμπιστευόμαστε !
Στην συνέχεια αδειάσαμε τον σάκο και αρχίσαμε να συζητάμε για αυτές, τις ζωγραφίσαμε και ξαλαφρώσαμε λίγο.
Ενδοσχολική βία – Η Μόνα σε καινούργιο σχολείο
Σειρά είχε η ιστορία για την Μόνα την χελώνα και τις πρώτες μέρες της στο σχολείο. Να δούμε τι ανησυχίες είχε η Μόνα, έμοιαζαν με τις δικές μας ;
Διαβάσαμε το παραμύθι από εδώ. Καθώς το διάβαζα στα παιδιά κράταγα μία μεγάλη κόκκινη καρδιά, που συμβόλιζε την καρδιά της Μόνας της χελώνας και κάθε φορά που εκφοβίζονταν τσαλάκωνα και λίγο την καρδιά (χωρίς να τους λέω τίποτα). Στο τέλος η καρδιά της Μόνας είχε γίνει μια τσαλακωμένη μπάλα.
Την ανοίξαμε και είδαμε ότι τσαλακώθηκε τόσο πολύ που δεν έμοιαζε με την αρχική. Όσο και να προσπαθήσαμε δεν καταφέραμε να την κάνουμε λεία. Οι λέξεις και οι πράξεις την είχαν πληγώσει, είχαν αφήσει τα σημάδια τους. Ένας πληγωμένος λοιπόν χρειάζεται φάρμακα και τσιρότα ! Έτσι πήγαμε λοιπόν στο βάζο με τις γλυκές λεξούλες και στο φαρμακείο του σχολείου μας και κολλήσαμε πάνω στην καρδούλα τσιρότα στα οποία γράψαμε γλυκές και ευγενικές λεξούλες !
Διαπιστώσαμε την δύναμη που έχουν οι λέξεις, πόσο μπορούν να μας πληγώσουν. Η βία προέρχεται και από τις λέξεις και πολλές φορές είναι χειρότερη. Άλλωστε η λαϊκή σοφία το εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο : «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». Πρέπει να σκεφτόμαστε πολύ πριν μιλήσουμε άσχημα και πληγώσουμε τους άλλους γιατί τα λόγια μένουν και δεν μπορούμε να τα πάρουμε πίσω.
Για να το καταλάβουν καλύτερα, κάλυψα ένα σωληνάριο οδοντόκρεμας με άσπρο χαρτί και έγραψα πάνω : «Λέξεις». Τους είπα ότι η οδοντρόκρεμα αν χρησιμοποιηθεί σωστά μας κάνει χαρούμενους γιατί θα έχουμε όμορφο και υγιές χαμόγελο. Αν όμως αρχίσουμε να την ζουλάμε δυνατά και την χρησιμοποιούμε λάθος καταφέρνουμε το αντίθετο αποτέλεσμα. Τους ζήτησα λοιπόν να πουν λέξεις που πληγώνουν και κάθε φορά πίεζα δυνατά την οδοντόκρεμα, συμβολίζοντας την κάθε λέξη. Μετά φώναξα ένα παιδί και του ζήτησα να προσπαθήσει να βάλει πίσω στο σωληνάριο την οδοντόκρεμα που είχε βγει. Πράγμα αδύνατο. Έτσι και οι λέξεις δεν γυρνάνε πίσω γιαυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με αυτές. (την ιδέα την πήρα από την ιστοσελίδα : psrideaweb.com )
Έπειτα τους έδειξα μια αφίσα με τα βήματα που πρέπει να κάνουν όταν κάποιος τους ενοχλεί. Μάθαμε την κίνηση του χεριού μπροστά και φωνάξαμε όλοι μαζί όχι στην βία !!
Μετά ήθελα να εστιάσω στους θύτες και στα θύματα του ενδοσχολικού εκφοβισμού, στα χαρακτηριστικά τους. Χρησιμοποίησα το παραμύθι : «Το παπί που δεν είχε τι να πει» της Γιολάντας Τσορώνη – Γεωργιάδη, εκδόσεις Σαββάλας.
«Ο Πίπης είναι ένα παπάκι ντροπαλό και φοβισμένο. Κάθε φορά που τα ζώα του αγροκτήματος του ζητούν να πει κάτι, εκείνος το βάζει στα πόδια γιατί δεν έχει τι να πει. Όμως η περιπέτεια που πέρασε στο δάσος και ο κίνδυνος που αντιμετώπισε εκεί από τις αλεπούδες τον μεταμόρφωσαν σε έναν άλλο Πίπη, ο οποίος άφησε άφωνα τα ζώα του αγροκτήματος με το κατόρθωμά του».
Αναγνωρίσαμε στον Πίπη το παπί, τον εσωστρεφή και ντροπαλό χαρακτήρα ( που είχαμε ασχοληθεί τις προηγούμενες μέρες στο πρόγραμμα : Βήματα για τη ζωή), τον χαρακτήρα με χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ο Πίπης πέφτει θύμα δύο πονηρών αλεπούδων και φοβάται να αντιδράσει αρχικά να πει STOP και ΟΧΙ σε πράγματα που δεν ήθελε να κάνει αλλά την τελευταία στιγμή ενώ κινδύνευε η ζωή του τόλμησε να υψώσει την φωνή του και να πει ΟΧΙ!! Αυτό του τόνωσε την αυτοπεποίθησή του και τον έκανε πλέον πιο σίγουρο για τον εαυτό του και πιο αγαπητό από τους άλλους. Όσο για τις δύο Αλεπούδες – θύτες, η ομάδα των ζώων μαζί με τον Πίπη τις απομάκρυναν από το δάσος !!
Το παραμύθι ομολογώ αγαπήθηκε πάρα πολύ από τα παιδιά. Μου ζήτησαν να το δραματοποιήσουμε. Εκμεταλευόμενη λοιπόν την μέρα που ήταν βροχερή και δεν βγήκαμε διάλειμμα το τολμήσαμε ! Ήθελα άλλωστε να βιώσουν τους ρόλους του θύτη και του θύματος. Πήγαμε λοιπόν στην αποθήκη μαζέψαμε ότι μάσκες είχαμε, φτιάξαμε στα γρήγορα μερικές ακόμα και ξεκινήσαμε.
Τα παιδιά έζησαν πραγματικά το παραμύθι και ελπίζω να κατανόησαν την σημασία της αντίδρασης σε ότι μας ενοχλεί και μας καταπιέζει. Πάνω από όλα πρέπει να είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας και να βοηθάμε τους άλλους όποτε μας χρειάζονται !
Στο τέλος φτιάξαμε την αφίσα μας κατά του σχολικού εκφοβισμού. Χρησιμοποιήσαμε την τσαλακωμένη καρδιά και το σύνθημά μας είναι το : «ΜΗΝ ΤΣΑΛΑΚΩΝΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ»
( Το μάθημα θα συνεχιστεί και στην ενότητα «Βήματα για τη ζωή» με τα επόμενα μαθήματα : «Το σώμα μου λέει ΝΑΙ και ΟΧΙ και μαθαίνω να λέω ΟΧΙ»)